Oblicz składkę

Klęska żywiołowa jest to zjawisko naturalne o dużej skali, które powoduje poważne zniszczenia i jest niebezpieczne dla ludzi. Stan klęski żywiołowej to obok stanu wojennego i wyjątkowego jeden ze stanów nadzwyczajnych, który mogą w Polsce wprowadzić rządzący. Przeczytaj, co warto wiedzieć o stanie klęski żywiołowej.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czym jest stan klęski żywiołowej?

Stan klęski żywiołowej jest jednym ze stanów nadzwyczajnych opisanych w konstytucji. Zasady obowiązywania tego stanu określa ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, która określa tryb wprowadzenia i zniesienia stanu klęski żywiołowej, a także zasady działania organów władzy publicznej.

W ustawie jest także opisany zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu klęski żywiołowej. Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.

Co mówi prawo?


Art. 228.
1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.
Art. 232.
W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Rozdział XI Stany nadzwyczajne

Jakie ograniczenia i nakazy mogą się wiązać ze stanem klęski żywiołowej?

Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej umożliwia szybszą i skuteczniejszą pomoc poszkodowanym, przyspiesza działania ratownicze oraz usprawnia koordynację służb. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie skutków powodzi i ochrona życia oraz mienia. Warto wiedzieć, co robić podczas powodzi.

W czasie obowiązywania stanu klęski żywiołowej możesz liczyć się, np. z:

  • Ograniczeniem swobody przemieszczania się. Władze mogą wprowadzić zakazy przemieszczania się w określonych obszarach, co ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludzi oraz umożliwienie służbom ratunkowym swobodnego działania. Służby mogą także zakazać przebywania w określonych miejscach. W przypadku nakazu ewakuacji z określonych miejsc, musisz się bezwzględnie podporządkować.

  • Ograniczenia praw obywatelskich. Czasowe ograniczenie prawa do organizowania i przeprowadzania zgromadzeń, imprez masowych oraz strajków.

  • Ograniczenia w korzystaniu z infrastruktury. Mogą zostać ograniczone lub zawieszone dostawy wody, prądu, gazu, a także korzystanie z dróg i mostów.

  • Ograniczenia w działalności gospodarczej. Mogą zostać wprowadzone ograniczenia lub zakazy działalności dla niektórych przedsiębiorstw, szczególnie tych zlokalizowanych w obszarach zagrożonych.

  • Rekwizycja mienia. W wyjątkowych sytuacjach może dojść do rekwizycji prywatnego mienia, np. pojazdów lub sprzętu, niezbędnego do prowadzenia akcji ratowniczych.

  • Obowiązek opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń. W razie potrzeby, dokonanie przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych albo ich części.

Czy państwo pomaga w czasie powodzi?

Tak, państwo pomaga podczas powodzi. Już samo ogłoszenie stanu klęski żywiołowej daje władzom dodatkowe narzędzia pomocy. W pierwszej kolejności jest to pomoc służb, np. w sytuacji powodzi mobilizowane są jednostki straży pożarnej, policji, wojska oraz inne służby ratunkowe, które pomagają w ewakuacji mieszkańców, zabezpieczaniu terenów oraz udzielaniu pomocy medycznej.

W czasie powodzi uruchamiane są sztaby kryzysowe na poziomie lokalnym i centralnym, które koordynują działania ratunkowe i udzielanie pomocy. Działa też system wczesnego ostrzegania, który informuje ludność o nadchodzącym zagrożeniu.

Państwo może też zorganizować wsparcie infrastrukturalne, czyli angażować się w naprawę infrastruktury publicznej, takiej jak drogi, mosty, systemy kanalizacyjne, które uległy zniszczeniu w wyniku powodzi.

Wsparcie finansowe podczas powodzi

W trakcie i po powodzi państwo może udzielać wsparcia finansowego poszkodowanym, oferując odszkodowania lub zasiłki, które pomagają w odbudowie domów i pokryciu strat. Rząd często wprowadza też programy wsparcia dla rolników i przedsiębiorców dotkniętych klęską. W związku z powodzią we wrześniu 2024, premier Donald Tusk poinformował w serwisie X, że każdy poszkodowany przez powódź ma prawo do natychmiastowej pomocy doraźnej 10 tys., na remont do 100 tys., na odbudowę domu do 200 tys.

Wszystkie osoby poszkodowane na skutek powodzi mogą uzyskać wsparcie – 10 tys. zł doraźnego, natychmiastowej i bezzwrotnej pomocy:

  • 8 tys. zł pomocy z tytułu pomocy społecznej,

  • 2 tys. zł zasiłku powodziowego.

Środki możesz przeznaczyć na: 

  • posprzątanie po powodzi,

  • zakup leków, żywności, ubrań artykułów higienicznych, sprzętu AGD.


Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

Środki na odbudowę i naprawę szkód po powodzi:

  • do 100 tys. zł na remont lub odbudowę budynków gospodarczych,

  • do 200 tys. zł na remont lub odbudowę budynków mieszkalnych.

Uwaga!

Jeśli chcesz otrzymać wsparcie i dowiedzieć się więcej szczegółów, zgłoś się do swojego urzędu gminy lub ośrodka pomocy społecznej. Masz na to 30 dni od wystąpienia zdarzenia.


Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji



Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

Pomoc finansowa może mieć też formę obniżonych podatków dla powodzian lub osób, które im pomagają. Rząd poinformował, że wprowadza 0% stawkę VAT dla darowizn towarów i usług przekazywanych na rzecz poszkodowanych wskutek powodzi we wrześniu 2024 r.

Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) dysponuje także osobnym funduszem rządowym na pomoc dzieciom, które zostaną poszkodowane przez powódź. Środki mogą zostać przeznaczone np. na zakup podręczników czy wyjazdy dla podratowania zdrowia. Zasiłek losowy dla dziecka lub ucznia wynosi 1 000 zł. Maksymalna kwota dofinansowania wyjazdu wynosi 1 540 zł na ucznia. Informacje o warunkach otrzymania pomocy rodzice uzyskają w urzędzie gminy.

Czy ubezpieczenie od klęsk żywiołowych obejmuje powódź?

Czy firmy ubezpieczeniowe są gotowe na klęski żywiołowe tj. powódź? Dyrektor ds. ubezpieczeń majątkowych Polska Izba Ubezpieczeń (PIU) Rafał Mańkowski w rozmowie z PAP przekazał, że z sondy, jaką Izba przeprowadziła wśród zakładów ubezpieczeń wynika, że procedury likwidacji szkód popowodziowych przebiegają bez zakłóceń. – Zakłady ubezpieczeń wzmocniły swoje infolinie, wydłużyły godziny pracy. Cześć ubezpieczycieli wysyła smsy do potencjalnych poszkodowanych z informacją o tym, jak się skontaktować. Są wzmacniane także służby likwidacji szkód – dodał Mańkowski.

Trzeba jednak sprawdzić w swojej umowie ubezpieczeniowej, czy nie ma w niej ustalonego odrębnego limitu odszkodowania dla powodzi.

– Są produkty, które standardowo mają w swoim zakresie ochrony powódź, a są takie, gdzie jest ustalany odrębny limit dla powodzi. Każdy musi zajrzeć w swoją umowę ubezpieczenia, bo mamy produkty różne i takiej standaryzacji nie ma, ale większość umów to ryzyko powodzi obejmuje – powiedział PAP Mańkowski.

Dodał, że są ubezpieczenia od tzw. wszystkich ryzyk. – Wtedy najprawdopodobniej powódź jest objęta ochroną ubezpieczeniową. Są z kolei ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych i wtedy może się okazać, że potrzebne jest wykupienie dodatkowego limitu na powódź – doprecyzował.