Rejestracja na zabytek – kiedy możemy to zrobić i ile zapłacimy?

Osób pasjonujących się zabytkowymi pojazdami nie brakuje. Taki stylowy samochód można z powodzeniem odnowić, a następnie włączyć do użytku na drogach publicznych na co dzień lub od święta. Rejestracja samochodu na zabytek to nie wszystko - musisz zadbać także o obowiązkowe ubezpieczenie OC czy przegląd techniczny. 

Ile kosztuje rejestracja samochodu na zabytek i jak wygląda ta procedura krok po kroku? Zebraliśmy wszystkie najważniejsze informacje.

Samochód zabytkowy, czyli jaki?

Definicję pojazdu zabytkowego znajdziemy w Ustawie Prawo o ruchu drogowym, a konkretnie w art. 2. p. 39. który brzmi:

Aby rejestracja samochodu na zabytek była możliwa, musi zostać spełnionych kilka warunków:

• wiek pojazdu minimum 30 lat, 
• produkcja pojazdu zakończyła się minimum 15 lat temu, 
• minimum 75% oryginalnych części w pojeździe, 
• orzeczenie rzeczoznawcy samochodowego uprawnionego do opisywania samochodów zabytkowych,
• pozytywna opinia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

W szczególnych przypadkach jako zabytek można zarejestrować pojazd, który:

• wyszedł w niskim wolumenie produkcji (np. Mercedes SLR Uhlenhaut z 1955 r., którego wyprodukowano tylko dwie sztuki),
• ma unikalne rozwiązania konstrukcyjne (np. maluch pickup albo maluch kabriolet), 
• dokumentuje znaczące etapy rozwoju motoryzacji (np. pierwszy model auta z danym silnikiem),
• jeździła nim osoba wyjątkowo ważna (np. maluch należący do papieża), 
• był związany z istotnym faktem historycznym (np. Lincoln Continental SS-100-X, którym jechał John F. Kennedy),
• brał udział w przełomowym wydarzeniu sportowym (np. Toyota Celica Carlosa Sainza), 
• został wiernie odtworzony lub odrestaurowany zgodnie z technologią dostępną w okresie jego produkcji. 

Na tej podstawie najmłodszym pojazdem zabytkowym w Polsce jest Ford Crown Victoria z 2011 r. To pojazd młodszy niż średnia wieku aut w Polsce, która wynosi 15,5 roku.

Wypowiedź eksperta

Pojazd zabytkowy to nie to samo, co pojazd historyczny. Definicję pojazdu zabytkowego reguluje Ustawa Prawo o ruchu drogowym, z kolei definicję pojazdu historycznego podaje Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, według której pojazd historyczny to pojazd, który ma co najmniej 40 lat, ma co najmniej 25 lat i został uznany przez rzeczoznawcę samochodowego za pojazd unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji, jest pojazdem zabytkowym.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Jak widać, pojazd zabytkowy jest automatycznie pojazdem historycznym, ale pojazd historyczny stanie się pojazdem zabytkowym dopiero w momencie rejestracji na zabytek.

Jak zarejestrować auto na zabytek krok po kroku?

Rejestracja na zabytek to dość długa i złożona procedura. Właściciel takiego pojazdu musi zatem wykazać się cierpliwością i zacząć od uzyskania wpisu samochodu do rejestru zabytków. Następnie pojazdu musi przejść kontrolę i zostać dopuszczonym do użytku publicznego. Finalnym etapem jest rejestracja auta na zabytek w wydziale komunikacji. Omówimy kolejne etapy krok po kroku.

Krok 1: ustalenie własności pojazdu

O ile w przypadku samochodu z kompletem dokumentów, który jest w Twojej rodzinie od 40 lat problemów nie będzie, o tyle w innych przypadkach ustalenie własności może trochę potrwać. Szczególnie dotyczy to pojazdów, których dokumenty uległy zniszczeniu lub zagubieniu. 

Krok 2: ustalenie prawa do rejestracji na zabytek

Jeśli nie ma wątpliwości co do tego, kim jest właściciel zabytkowego pojazdu, należy ustalić, czy pojazd w ogóle może być zarejestrowany jako zabytek. 

Dawniej Ustawa Prawo o ruchu drogowym dopuszczała do rejestracji na zabytek wszystkie pojazdy, które miały co najmniej 25 lat, ich produkcja zakończyła się 15 lat temu i miały przynajmniej 75% oryginalnych części, włączając w to główne podzespoły. 

Zaowocowało to licznymi rejestracjami pojazdów, które nie miały szczególnej wartości historycznej, jak stare Polonezy, maluchy czy duże Fiaty, których na drogach było mnóstwo. Dlatego też ustawodawca zmienił przepisy w tej kwestii i nadał szersze uprawnienia konserwatorom zabytków, którzy mogą wydać odmowną decyzję co do rejestracji pojazdu, jeśli ów pojazd nie przedstawia odpowiedniej wartości historycznej. Jeżeli Twój pojazd spełnia warunki rejestracji na zabytek, możesz przystąpić do kolejnego kroku.

Krok 3: opinia rzeczoznawcy i “biała karta”

Przy rejestracji samochodu na zabytek kluczowa jest opinia specjalisty, czyli rzeczoznawcy. Dokona on oceny stanu technicznego pojazdu i stopnia zachowania oryginalnych części. Takie poświadczenie jest konieczne na piśmie!

Poniżej prezentujemy wzór białej karty opracowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Aktualny dokument znajdziesz na stronie http://www.nid.pl.

Krok 4: wydanie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

Komplet uzyskanych dokumentów przedstawia się następnie Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków. Ten może odmówić rejestracji pojazdu, jeśli uzna, że jego wartość historyczna nie jest odpowiednio wysoka. W szczególności będzie to dotyczyć samochodów wielkoseryjnych.

Krok 5: badanie techniczne w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów

Badanie pojazdu zabytkowego wykonujesz raz. Chyba że pojazd służy Ci w celach zarobkowych - wtedy do stacji diagnostycznej musisz udać się raz na rok - tak jak w przypadku pozostałych pojazdów. 

Poniżej widzisz wzór załącznika do rozporządzenia ministra, który dołącza się do wniosku o rejestrację pojazdu na zabytek. 

Krok 6: rejestracja w wydziale komunikacji

Wraz z kompletem wymaganych dokumentów możesz wreszcie udać się do wydziału komunikacji urzędu właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania. Może to być:

• urząd miasta,
• starostwo powiatowe,
• urząd dzielnicy (w przypadku Warszawy).

Zobacz też poradnik: Rejestracja samochodu 2024 - jakie koszty, dokumenty, wniosek?

Procedura przebiega tak, jak w przypadku rejestracji zwykłego auta z tą różnicą, że musisz okazać dodatkowe dokumenty, jak np. białą kartę czy decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o wpisie pojazdu do rejestru zabytków. 

Co jest potrzebne do zarejestrowania pojazdu na zabytek? Lista dokumentów

Zanim udasz się do urzędu, sprawdź, czy dysponujesz kompletnym zestawem dokumentów wymaganych w tej procedurze. Aby zarejestrować samochód zabytkowy, do wniosku dołącz:

1. Dowód rejestracyjny pojazdu lub w przypadku jego braku oświadczenie o nieposiadaniu dowodu rejestracyjnego pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
2. Kartę pojazdu, jeśli była wydana.
3. Dowód własności pojazdu - może to być faktura VAT, umowa kupna-sprzedaży, zamiany, darowizny, dożywocia lub postanowienie z sądu.
4. Uwierzytelnioną kopię decyzji w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków. 
5. Dotychczasowe tablice rejestracyjne.
6. Dla pojazdów sprowadzonych z zagranicy - dowód odprawy celnej, potwierdzenie opłacenia akcyzy oraz tłumaczenia dokumentów.
7. Dokument pełnomocnictwa, jeśli w sprawie występuje pełnomocnik. 
8. Zgodę na przetwarzanie danych osobowych.

Ponadto osoba fizyczna musi mieć przy sobie dokument potwierdzający tożsamość ze zdjęciem, a przedsiębiorca - odpis z KRS. 

Ile kosztuje rejestracja na zabytek w 2024 roku?

Pełny koszt rejestracji samochodu na zabytek prezentujemy w poniższej tabeli:

Żółte tablice rejestracyjne nie mogą być indywidualne. Jeśli zatem masz indywidualne tablice rejestracyjne i chcesz je zachować, to rejestracja pojazdu na zabytek nie jest dla Ciebie. 

Dlaczego warto zarejestrować pojazd na zabytek?

Rejestracja pojazdu na zabytek niesie za sobą kilka korzyści jako inwestycja. Niektórzy po upływie lat odprzedają takie samochody za wysokie kwoty - w końcu z każdym kolejnym rokiem wartość pojazdu zabytkowego wzrasta.

Jeśli składasz wniosek o rejestrację, ale nie zamierzasz regularnie poruszać się nim po drogach publicznych, badanie techniczne wykonujesz tylko raz - zanim auto trafi na listę zabytków. Nieużywany samochód zabytkowy nie musi być również objęty całoroczną polisą OC. Jeśli raz na jakiś czas wyjedziesz nim na drogę, wystarczy że wykupisz OC krótkoterminowe na 30 dni. 

Na ten temat przygotowaliśmy także osobny poradnik!

Ubezpieczenie samochodu zabytkowego – co warto wiedzieć?

O czym musisz pamiętać po rejestracji na zabytek? Obowiązki właściciela

Rejestracja samochodu na zabytek to korzyści, ale także obowiązki właściciela. Podsumujmy najważniejsze z nich.

OC krótkoterminowe

Właściciele pojazdów zabytkowych cieszą się na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych przywilejami. Co prawda zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych tak długo, jak pojazd jest zarejestrowany, musisz mieć na niego OC, ale ta sama ustawa w art. 27. mówi również, że pojazdy zabytkowe czy historyczne mogą zostać objęte obowiązkową ochroną w krótszym wymiarze - przynajmniej na 30 dni.

Pamiętaj jednak, że ubezpieczenie OC krótkoterminowe nie przedłuża się automatycznie! Musisz zatem dokładnie pilnować końca umowy przy użytkowaniu pojazdu zabytkowego. 

Przed końcem polisy musisz wycofać pojazd z ruchu drogowego albo przedłużyć ubezpieczenie. W 2024 roku kary za brak ważnego OC znów poszybowały w górę względem poprzednich lat. Obecnie za choćby jeden dzień przerwy w ochronie samochodu osobowego zapłacisz aż 1720 zł!

Bezterminowe badanie techniczne

Koszt badania technicznego samochodu starszego niż 5 lat to 99 zł rocznie. Nie wspominając o kosztach jazdy bez ważnego badania technicznego. Obecnie po zmianach w taryfikatorze mandatów za taką przejażdżkę możesz dostać nawet 5 000 zł kary. 

Informacja o zmianie własności do Konserwatora Zabytków

Standardowo przy zmianie właściciela pojazdu, zarówno zbywca jak i nabywca są obowiązani poinformować wydział komunikacji i ubezpieczyciela. Gdy auto jest zarejestrowane jako zabytek i wpisane do ewidencji zabytków, dodatkowo trzeba poinformować Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 

Zgoda Konserwatora zabytków na naprawę

Znaczące naprawy w pojeździe też muszą się odbywać za zgodą WKZ. Dotyczy to modernizacji lub wymiany takich elementów jak:

• silnik, 
• skrzynia biegów, 
• most napędowy.

Jak ubezpieczyć samochód zabytkowy?

Ubezpieczenie samochodu zabytkowego rządzi się swoimi prawami. Z jednej strony możesz ubezpieczać pojazd tylko na czas wprowadzenia go do ruchu drogowego. Z drugiej - kiedy wprowadzisz go do ruchu, a w międzyczasie wygaśnie Ci OC, zapłacisz karę jak za normalną osobówkę. 

Ubezpieczenie OC możesz kupić albo w wymiarze krótkoterminowym albo całorocznym. Warto skorzystać przy tym z możliwości porównania ofert od różnych zakładów ubezpieczeniowych. 

Niektórzy ubezpieczyciele proponują miłośnikom starszych samochodów specjalną ofertę. Do takich pakietów należą m.in.,:

• Warta Klasyki (towarzystwo Warta),
• PZU,
• Link4.

Ubezpieczenie AC na zabytek

Polisa autocasco na pojazd zabytkowy nie jest już tak łatwo dostępna. Ubezpieczyciele niechętnie udzielają takiej ochrony samochodom o tak wysokiej wartości. Standardowo do jej szacowania wykorzystuje się takie bazy jak InfoExpert lub Eurotax, jednak przy autach tej kategorii nie można z nich skorzystać.

O pomoc możesz zwrócić się o rzeczoznawcy, który wyda opinię, na podstawie której TU przyjmie lub odrzuci wniosek. Nie bez znaczenia będzie fakt, że pojazd wyjeżdża tylko kilka razy w roku na drogę.